اولین پردازنده گرافیکی انویدیا ۲۵ ساله شد

دقیقاً ۲۵ سال پیش، انویدیا اولین پردازنده گرافیکی خود را با نام Nvidia GeForce 256 معرفی کرد. اگرچه در آن زمان کارت‌های ویدئویی دیگری هم در دنیا وجود داشت، اما این کارت به عنوان اولین کارت گرافیکی شناخته شد که با نام GPU یا واحد پردازش گرافیکی (GPU) تبلیغ شد. در آن زمان چندین شرکت دیگر در زمینه تولید سخت‌افزار کارت‌های ویدئویی فعالیت می‌کردند، اما بیشتر آن‌ها به مرور توسط AMD یا انویدیا خریداری شدند. انویدیا برای بزرگداشت این رویداد با یک ویدئوی تبلیغاتی در یوتیوب، یک پست در وبلاگ خود و پاپ‌کورن‌های سبز جشن گرفته است.

چه چیزی باعث می‌شود GeForce 256 تاریخی باشد؟ این اولین کارت گرافیکی نبود، اما انویدیا اولین شرکتی بود که این تراشه را با عنوان GPU معرفی کرد که بر نوآوری یک پردازنده گرافیکی یکپارچه مستقل و تک‌تراشه‌ای تأکید داشت. این حرکت بازاریابی نشان داد که عملکرد آن مشابه CPU (واحد پردازش مرکزی) است، اما با تمرکز ویژه بر پردازش گرافیکی.

پردازنده GeForce 256 یکی از اولین کارت‌های ویدئویی بود که از فناوری سخت‌افزار تبدیل و نورپردازی (T&L) پشتیبانی می‌کرد که یکی از ویژگی‌های جدید API DirectX مایکروسافت در آن زمان بود. با انتقال وظایفی مانند T&L از پردازنده مرکزی به پردازنده گرافیکی، هم کیفیت گرافیکی و هم عملکرد بازی‌ها بهبود یافت.

این نوآوری زمینه‌ساز توسعه GPUهای مدرن شد که از موتورهای ثابت T&L به شیدرهای قابل برنامه‌ریزی و سپس به شیدرهای یکپارچه و ویژگی‌های پیشرفته‌ای مانند رهگیری پرتو و محاسبات هوش مصنوعی تکامل یافته‌اند. تمامی GPUهای مدرن مدیون نوآوری‌های اولیه GeForce هستند که این مسیر را پرقدرت آغاز کرد.

انویدیا اکنون GeForce 256 را به عنوان اولین گام در مسیر دستیابی به رایانه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی معرفی می‌کند و ادعا می‌کند که این محصول زمینه‌ساز پیشرفت‌های در بازی‌های کامپیوتری و محاسبات شده است. هرچند عنوان‌هایی مانند از بازی تا هوش مصنوعی ممکن است برخی را شگفت‌زده کند، اما مسیر شرکت روشن است. با این حال، افزایش قیمت GPUهای انویدیا و تمرکز بر بازار محصولات گران‌قیمت، نشان‌دهنده تغییر چشمگیری نسبت به قیمت ۱۹۹ دلاری GeForce 256 در سال ۱۹۹۹ که معادل حدود ۳۷۳ دلار امروزی است.

در طول ۲۵ سال گذشته، انویدیا مرزهای فناوری گرافیکی را به جلو برده است. GeForce 256 دارای یک تراشه ۱۳۹ میلی‌متر مربعی با ۱۷ میلیون ترانزیستور بود که با فرآیند ۲۲۰ نانومتری TSMC ساخته شده بود. در مقایسه، پردازنده پنتیوم III 450 اینتل در سال ۱۹۹۹، که با فرآیند ۲۵۰ نانومتری ساخته شده بود، دارای ۹/۵ میلیون ترانزیستور در یک تراشه ۱۲۸ میلی‌متر مربعی بود و با قیمت ۴۹۶ دلار عرضه شد. GeForce 256 تنها کمی بزرگتر بود اما ۸۰ درصد ترانزیستور بیشتری داشت و با قیمتی بسیار پایین‌تر عرضه می‌شد.

اما امروز یک پردازنده پیشرفته مانند Core i7-14700K اینتل با قیمت ۳۵۴ دلار عرضه می‌شود، دارای اندازه تراشه ۲۵۷ میلی‌متر مربع و حدود ۱۲ میلیارد ترانزیستور است که با فرآیند Intel 7 ساخته شده است. از طرف دیگر،  کارت گرافیک انویدیا RTX 4090 دارای تراشه AD102 با ۷۶ میلیارد ترانزیستور در یک تراشه ۶۰۸ میلی‌متر مربعی است که با فرآیند TSMC 4N ساخته شده است و قیمت پایه آن حدود ۱۸۰۰ دلار است! این نشان می‌دهد رویکرد انویدیا چقدر در ۲۵ سال تغییر کرده است!

GeForce 256 آغازگر ظهور GPU و کارت‌های گرافیکی به عنوان مهم‌ترین بخش یک رایانه مخصوص بازی بود. این کارت از DirectX 7 و OpenGL به طور کامل پشتیبانی می‌کرد و دموهای گرافیکی مانند Dagoth Moor توانایی سخت‌افزار را به نمایش می‌گذاشتند. کارت‌های گرافیک با معرفی شیدرهای قابل برنامه‌ریزی در DirectX 8 شبیه به یک ابزار محاسباتی متفاوت شد و امروزه GPUها توانایی ارائه پرفورمنس‌های محاسباتی با پتا فلاپس را دارند که هوش مصنوعی مولد را به جلو می‌برد.