بیست سال پیش، موزیلا نسخه ۱.۰ مرورگر فایرفاکس را عرضه کرد و جایگزینی تازه در بازار مرورگرها معرفی کرد. کاربران می‌توانستند آن را به‌صورت آنلاین دانلود کنند یا نسخه سی‌دی با راهنما تهیه کنند. فایرفاکس که از خاکستر نت‌اسکیپ متولد شده بود، به سرعت به سهم بازار بیش از ۳۰٪ در جهان رسید. با این حال، با عرضه گوگل کروم – مرورگری سریع‌تر و سبک‌تر – فایرفاکس به تدریج جایگاه خود را از دست داد. تمرکز موزیلا بر پروژه‌های دیگر و عدم موفقیت در مرورگر موبایل نیز به کاهش تدریجی محبوبیت فایرفاکس دامن زد.
با وجود این چالش‌ها، فایرفاکس همچنان مرورگری قوی و بهتر از گذشته باقی مانده است. اکنون، موزیلا تعهد خود را به احیای این محصول اصلی اعلام کرده است.
برای بزرگداشت ۲۰ سالگی فایرفاکس، مدیر عامل موزیلا، لورا چمبرز، که اوایل امسال جایگزین میچل بیکر شد، درباره تمرکز جدید موزیلا بر مرورگر صحبت کرد. او گفت: «یکی از اولین کارهایی که انجام دادم، تخصیص بودجه قابل توجهی برای توسعه فایرفاکس بود.» او افزود: «فایرفاکس به کاربران گزینه‌ای ارائه می‌دهد که واقعاً مردم را بر سود اولویت می‌دهد و به حریم خصوصی و انتخاب آن‌ها اهمیت می‌دهد.»
تمرکز مجدد بر رشد اصلی
چمبرز که تجربه رهبری در شرکت‌هایی چون پی‌پال، اسکایپ و ایربی‌ان‌بی دارد، اهمیت اولویت‌بخشی به فایرفاکس را تأکید کرد:«من دیده‌ام که شرکت‌ها نقاط قوت اصلی خود را به نفع پروژه‌های جدید نادیده می‌گیرند و بعدها از آن پشیمان می‌شوند، امسال ما سرمایه‌گذاری بیشتری در فایرفاکس و تعامل با جوامع خود کرده‌ایم، بهبود ویژگی‌ها را برای ارائه تجربه عالی به کاربران در اولویت قرار داده‌ایم و نتایج آن را می‌بینیم.»
اگرچه فایرفاکس از نصب پیش‌فرض در دستگاه‌ها – که به سود رقبا به‌ویژه در موبایل است – برخوردار نیست، چمبرز به قانون بازارهای دیجیتال اتحادیه اروپا (DMA) اشاره کرد که شرکت اپل را ملزم کرده تا گزینه انتخاب مرورگر را روی دستگاه‌های iOS ارائه دهد.
او گفت: «با قانون DMA، مردم اکنون به‌طور فعالانه فایرفاکس را انتخاب می‌کنند، وقتی گزینه آن را دارند. این نشان می‌دهد که وقتی کاربران امکان انتخاب داشته باشند، کیفیت و ویژگی‌های حریم خصوصی فایرفاکس را می‌پذیرند.»
موزیلا همچنین با کمپین‌های بازاریابی برای جذب کاربران جدید و جوان‌تر، تلاش می‌کند فایرفاکس را به آن‌ها معرفی کند. چمبرز معتقد است که تأکید موزیلا بر حریم خصوصی به‌ویژه برای نسل جوان جذاب است. او توضیح داد: «حریم خصوصی برای اکثر مردم اولویت است. شاید همیشه مطابق آن عمل نکنند، اما تمرکز ما بر آن را درک و قدردانی می‌کنند.»
علاوه بر بازاریابی، موزیلا متعهد است که فایرفاکس همچنان سریع، نوآورانه و کاربرپسند باقی بماند و در حال انجام آزمایش‌های گسترده در زمینه تجربه کاربری است.
ادغام هوش مصنوعی با حریم خصوصی و انتخاب
موزیلا همچنین به نقش هوش مصنوعی در بهبود تجربه وب‌گردی کاربران فکر می‌کند، با تمرکز بر ایجاد امکان انتخاب برای کاربران. اخیراً فایرفاکس مدل‌های هوش مصنوعی کوچکی را برای ترجمه و دسترسی اضافه کرده است، مانند افزودن خودکار متن جایگزین برای تصاویر PDF در نسخه ۱۳۰ فایرفاکس. موزیلا به استانداردهای ابتکار منبع باز (Open Source Initiative) پایبند است تا شفافیت و کنترل کاربر را تضمین کند. چمبرز گفت: «مرورگری که حریم خصوصی و انتخاب کاربر را اولویت دهد می‌تواند در آینده‌ای که تصمیم‌گیری‌ها به‌طور روزافزون توسط هوش مصنوعی صورت می‌گیرد، نقشی کلیدی ایفا کند.»
او اذعان کرد که نقش هوش مصنوعی در وب‌گردی هنوز در حال تحول است و ممکن است چند سال طول بکشد تا به‌طور کامل نحوه تعامل کاربران با مرورگرها را شکل دهد.
قرارداد جستجوی گوگل و ثبات مالی
موزیلا در حال حاضر به قرارداد جستجوی خود با گوگل به شدت وابسته است. با وجود اینکه وزارت دادگستری آمریکا به بررسی این نوع قراردادها پرداخته، چمبرز نگرانی چندانی در این باره ندارد. او معتقد است که موزیلا به عنوان جایگزینی مستقل موقعیت ویژه‌ای دارد و سازمان او جهانی است. او گفت: «وزارت دادگستری به دنبال افزایش رقابت است و موزیلا نقش مهمی در این راستا ایفا می‌کند.»
با این حال، موزیلا در حال آماده‌سازی سناریوهای مختلف برای حفظ ثبات مالی خود است و اذعان دارد که فایرفاکس برای آینده سازمان حیاتی است.
در طول بیست سال، موزیلا و فایرفاکس مدافعان اصلی وب باز بوده‌اند و بر اهمیت انتخاب و حریم خصوصی کاربر تأکید کرده‌اند. حال که موزیلا برای بازگشت به جایگاه خود تلاش می‌کند، شاید اکنون بهترین زمان باشد تا دوباره به فایرفاکس نگاهی بیاندازید و امکانات آن را کشف کنید.
