بخش بزرگی از اینترنت از دسترس کاربران خارج است اما مانع اصلی تنها الگوریتم‌ها نیستند. در زبانی دیگر همان پلتفرم‌ها به جهانی کاملا متفاوت تبدیل می‌شوند.
وقتی افراد آنلاین می‌شوند احساس می‌کنند به تمام اطلاعات جهان دسترسی دارند. اما روابط در شبکه‌های اجتماعی بر پایه زبان مشترک شکل می‌گیرد. جست‌وجوها در گوگل با زبانی انجام می‌شود که کاربر در آن فکر می‌کند. الگوریتم‌هایی که برای جلب توجه طراحی شده‌اند دلیلی ندارند محتوایی را پیشنهاد دهند که برای فرد قابل فهم نیست. بنابراین بخش بزرگی از اینترنت پشت فیلتر زبانی پنهان می‌ماند و آنچه از دست می‌رود تنها محتوا نیست بلکه بسیار فراتر از آن است.
امروز بیشتر فعالیت‌های اینترنتی روی تعداد کمی از پلتفرم‌های بزرگ متمرکز است. از دیدگاه‌های زبانی محدود چنین به نظر می‌رسد که همه مردم جهان به شکل مشابه از آن‌ها استفاده می‌کنند. اما کارشناسان می‌پرسند چرا باید چنین باشد؟ همان‌طور که انتظار می‌رود موسیقی، ادبیات و غذا میان فرهنگ‌ها متفاوت باشد اینترنت نیز باید چنین تفاوت‌هایی داشته باشد.
پژوهشگران دانشگاه ماساچوست امهرست در مطالعه‌ای تازه نشان داده‌اند فرهنگ‌های مختلف به شکل‌های کاملا متفاوت از اینترنت بهره می‌گیرند. یافته‌ها حاکی از آن است که ممکن است نوع تازه‌ای از اقتصاد توجه در حال شکل‌گیری باشد. اقتصادی که کمتر بر دسترسی انبوه و بیشتر بر تعاملات کوچک و معنادار متمرکز است. این روند می‌تواند نشانه‌ای از چیزی صمیمانه‌تر و انسانی‌تر باشد.
تاریخ اینترنت مثال‌های متعددی در این زمینه دارد. پلتفرم روسی لایوژورنال در اواسط دهه ۲۰۰۰ برای کاربران انگلیسی‌زبان بیشتر فضایی برای بیان احساسات جوانان یا سرگرمی‌هایی مانند دنیای هری پاتر بود. اما در جامعه روس‌زبان نقشی جدی‌تر ایفا می‌کرد و بستری مهم برای روشنفکری عمومی و گفت‌وگوی سیاسی بود.
تمرکز بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری در ایالات متحده باعث شده است نوعی کوررنگی فرهنگی ایجاد شود و اغلب تصور شود اینترنت انگلیسی نماینده کل جهان است. در پژوهش‌های مربوط به یوتیوب این سوگیری آشکارتر است. بیشتر مطالعات به زبان انگلیسی نوشته و منتشر می‌شوند و بر محتوای انگلیسی تمرکز دارند.
یوتیوب که محبوب‌ترین سرویس ویدئویی جهان است امکان بررسی همه‌جانبه را به پژوهشگران نمی‌دهد. تحلیل متن آسان است اما ویدئو به سختی در مقیاس وسیع بررسی می‌شود. به همین دلیل یوتیوب معمولا از طریق بخش کوچکی که در دسترس است یعنی ویدئوهای پرطرفدار درک می‌شود.
کارشناسان برای عبور از این محدودیت‌ها روشی آماری به کار گرفتند. با نمونه‌گیری گسترده از میلیاردها آدرس ویدئو توانستند تصویری نماینده از فعالیت واقعی در یوتیوب ترسیم کنند. این نخستین نگاه جامع به درون یکی از اثرگذارترین وب‌سایت‌های جهان به شمار می‌رود.
بررسی‌ها نشان داد هر زبان در ابعاد مختلف تفاوت‌های خاصی دارد اما یوتیوب هندی به طور ویژه متفاوت است. بیش از نیمی از ویدئوهای هندی تنها در سال ۲۰۲۳ بارگذاری شده‌اند. میانگین طول ویدئوها در اسپانیایی دو و نیم دقیقه، در انگلیسی نزدیک به دو دقیقه و در روسی یک دقیقه و ۳۸ ثانیه است. اما در هندی میانگین تنها ۲۹ ثانیه است.
کارشناسان این تفاوت را بازتابی از تاریخ اینترنت در هند می‌دانند. تیک‌تاک مدت‌ها پیش از آنکه در آمریکا و اروپا محبوب شود در هند بسیار پرکاربرد بود اما در سال ۲۰۲۰ و در پی درگیری‌های مرزی با چین ممنوع شد. یوتیوب برای پر کردن این خلأ قابلیت شورتز را معرفی کرد و هند نخستین بازار آزمایشی آن شد. این ابتکار موفقیت‌آمیز بود. ۵۸ درصد از محتوای هندی یوتیوب را شورتز تشکیل می‌دهد در حالی که در زبان‌های دیگر این رقم میان ۲۵ تا ۳۱ درصد است.
تفاوت‌ها تنها به طول ویدئو محدود نمی‌شود. دسته‌بندی محتوایی نیز در میان زبان‌ها متفاوت است. در روسی بازی‌های ویدئویی غالب‌اند. در انگلیسی و اسپانیایی نیز همین‌طور. اما در هندی دسته‌های سرگرمی و آموزش در صدر قرار دارند. جالب آنکه با وجود توجه زیاد به محتوای سیاسی انگلیسی کمترین ویدئوها در بخش اخبار و سیاست به این زبان منتشر می‌شوند.
این دسته‌بندی‌ها نشان می‌دهد فرهنگ‌های مختلف پلتفرم را برای اهداف متفاوتی به کار می‌گیرند. جوامع زبانی نه تنها محتوای متفاوت می‌سازند و به شکل‌های متفاوت با آن‌ها تعامل می‌کنند بلکه اساسا یوتیوب را برای مقاصد کاملا متفاوتی استفاده می‌کنند.
مطالعات مربوط به شاخص‌های محبوبیت شامل بازدید، لایک و نظر بار دیگر یوتیوب هندی را به‌عنوان یک استثنا نشان داد. تنها ۰/۱ درصد از ویدئوها ۷۹ درصد از کل بازدیدها را به خود اختصاص داده بودند در حالی که این نسبت در زبان‌های دیگر میان ۵۴ تا ۵۹ درصد بود. با این حال ویدئوهای کم‌مخاطب هندی بسیار بیشتر لایک دریافت کرده بودند.
این یافته نشان می‌دهد حتی ویدئوهایی که بازدید زیادی ندارند مورد قدردانی قرار می‌گیرند. پژوهشگران نتیجه می‌گیرند که یوتیوب در هند اغلب شبیه یک پیام‌رسان ویدئویی عمل می‌کند و بسیاری از ویدئوها گرچه عمومی هستند اما در عمل برای خانواده و دوستان ساخته می‌شوند.
این الگوها تا حد زیادی با نحوه ورود اینترنت به هند و میراث تیک‌تاک توضیح داده می‌شوند. کارشناسان بر این باورند که با نوع تازه‌ای از اقتصاد توجه روبه‌رو هستیم که کمتر بر دسترسی گسترده و بیشتر بر تعاملات کوچک و معنادار تمرکز دارد. این نشانه‌ای از تجربه‌ای صمیمانه‌تر و انسانی‌تر است.
با وجود نیاز به پژوهش‌های بیشتر آنچه روشن است این است که زبان نه تنها دیدگاه ما به زندگی دیجیتال را شکل می‌دهد بلکه می‌تواند شیوه‌های متنوع و فرهنگ‌محور استفاده از پلتفرم‌ها را پنهان کند. در حال حاضر کسب‌وکارها، رسانه‌ها و قوانین بر پایه تصویری محدود از اینترنت بنا شده‌اند. تصویری که عمدتا از فیلتر زبان انگلیسی، محبوبیت و سهولت شکل گرفته است.
زمان آن رسیده است که نگاه عمیق‌تری به اینترنت داشته باشیم.
