پروکسی (Proxy) چیست و چه کاربردی در شبکه‌های کامپیوتری دارد؟

اگر اهل استفاده از فض مجازی باشید یا بیش از حد معمول در اینترنت کنجکاوی کنید، حتمی با نام پروکسی برخورد کرده‌اید. پروکسی چیست و چه کاربردی دارد؟ این اولین پرسشی است که در ذهن مطرح می‌شود. در ادامه قصد داریم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.

پروکسی چیست؟

پروکسی (proxy) به انگلیسی به معنای وکیل یا نماینده است. اما به طور کلی پلی بین اینترنت و وب و کاربر است. با اتصال به پروکسی آن به عنوان نماینده شما در صفحه وب است و از طریق پروکسی به شبکه‌های مختلف وب متصل می‌شوید. پروکسی برای میزبان امکان کنترل ترافیک خروجی یا محتوای ورودی و نظارت بر آن‌ها را فراهم می‌کند.

پروکسی سرور چیست؟

پروکسی سرور درواقع همان پل یا دروازه بین شما و صفحه وب است، که می‌تواند از اطلاعات کاربرانی که از صفحه وب بازدید می‌کنند یا از کاربری که از چندین صفحه وب بازدید می‌کند، در مقابل مهاجمان محافظت کند؛ بنابراین پروکسی سرور یکی از بهترین امکانات برای جلوگیری از ورود مهاجمان به یک شبکه است. هر پروکسی سرور، آی‌پی مخصوص به خود را دارد و با آن آی‌پی اتصال بین کاربر و وب را برقرار می‌کند.

کاربرد پروکسی چیست؟

کاربران به طور معمول از پروکسی برای ورود به اپلیکیشن‌ها یا وب‌سایت‌هایی که فیلتر هستند استفاده می‌کنند که این امکان با توجه به قابلیت تغییر آی‌پی در پروکسی‌ها فراهم می‌شود. تغییر آی‌پی یکی از کاربرد‌های پروکسی است اما اصلی‌ترین کاربرد پروکسی‌ها شناسایی آی‌پی کاربر هنگام ورود به وب یا اپلیکیشن و کنترل و نظارت بر پایه آی‌پی شما است. چنین قابلیتی از ورود خروج اطلات خطرناک به وب‌ها جلوگیری می‌کند.

انواع پروکسی کدام‌اند؟

پروکسی‌ها انواع متعددی دارند و با توجه به موارد مختلف نظیر روش استفاده، کاربرد و… در دسته‌های متفاوتی قرار می‌گیرند. در ادامه برای آشنایی بیشتر با انواع پروکسی، با مقاله همراه باشید.

انواع پروکسی از لحاظ روش استفاده

پروکسی‌ها با توجه به روش استفاده، به دو دسته کلی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تقسیم می‌شوند. در ادامه به توضیح درباره آن‌ها می‌پردازیم.

پروکسی سخت‌افزاری یا فیزیکی

این نوع پروکسی با کمک سرور یا روتر فیزیکی متصل می‌شود که بیشتر در کسب‌کار‌های بزرگ و شرکت‌ها استفاده می‌شود و نقش یک لایه امنیتی را دارد.

پروکسی نرم‌افزاری

پروکسی‌های نرم‌افزاری که احتمالا با آن آشنایی دارید به طور ساده‌تری در اختیار کاربران قرار می‌گیرند. پروکسی‌های نرم‌افزاری در اپلیکیشن‌هایی که اجازه دسترسی به آن را می‌دهد، با آی‌پی‌های خاصی در دسترس هستند. پروکسی‌های نرم‌افزاری گاه به صورت رایگان در دسترس عموم قرار می‌گیرد و گاهی برای تهیه آن نیاز به هزینه اشتراک است. اما کمپانی‌های بزرگ و مشاغل حساس معمولا از انواع پروکسی رایگان استفاده نمی‌کنند! زیرا همانطور که پیشتر توضیح داده شد، میزبان به دیتای ورودی و خروجی پروکسی دسترسی دارد بنابراین، امنیت کافی را تامین نمی‌کند.

انواع پروکسی از لحاظ کاربرد

پروکسی‌ها از با توجه به کاربرد‌هایشان انواع مختلفی دارند که به طور کلی در دوازده گروه پروکسی شفاف، پروکسی ناشناس و پروکسی ناشناس قوی و… قرار می‌گیرند. که در ادامه هر کدام را به تفکیک توضیح داده‌ایم.

پروکسی شفاف (Transparent Proxy)

این نوع پروکسی درواقع هیچگونه سپر امنیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند! همچنین پروکسی شفاف از آی‌پی حقیقی شما استفاده می‌کند و آن را تغییر نمی‌دهد. پروکسی شفاف بیشتر در مراکزی که امنیت اهمیت زیادی ندارد و فقط قصد استفاده از کاربرد‌های دیگر پروکسی را دارند، استفاده می‌شود. در مراکزی چون مدارس، ادارات و برخی شرکت‌های کوچک.

پروکسی ناشناس (Anonymous Proxy)

مهم‌ترین کاربرد پروکسی ناشناس پنهان کردن آی‌پی اصلی شما از وب‌هایی است که استفاده می‌کنید! وب‌سایت‌ها از این پروکسی‌ها آی‌پی‌های ساختگی را دریافت می‌کنند. البته هنگام استفاده از پروکسی، برای وب‌سایت‌ها مشخص می‌شود که از پروکسی استفاده می‌کنید و برخی سایت‌ها اجازه دسترسی به کاربران متصل به پروکسی را نمی‌دهند!

پروکسی فوق ناشناس یا ناشناس قوی (High Anonymity)

این نوع از پروکسی‌ها درواقع نمونه‌های قدرتمند‌تر از پروکسی‌های ناشناس هستند. تفاوت اصلی این پروکسی این است که علاوه بر تغییر آی‌پی شما، صفحات وب متوجه استفاده شما از پروکسی نمی‌شود و آی‌پی جعلی را به عنوان آی‌پی اصلی شما شناسایی می‌کند. اما این به خاطر آپدیت‌ها و تغییرات متععدی است که سرور ارائه دهنده بر پروکسی اعمال می‌کند تا ردی از خود به جا نگذارد! البته باید توجه کنید که هیچ چیز قطعی در این حوزه وجود ندارد بنابراین تقریبا و معمولا آی‌پی شما هنگام استفاده از پروکسی ناشناس قوی شناسایی نمی‌شود.

پروکسی فوروارد (forward proxy)

این نوع پروکسی اطلاعات دریافتی را برای گروه‌های داخل شبکه ارسال می‌کند. این پروکسی درخواست کاربر را برای میزبان ارسال می‌کند و کار شبکه را ساده‌تر می‌کند؛ بنابراین پروکسی فوروارد برای نتورک‌های دارای یک ورودی امنیت خوبی را تامین می‌کند.

پروکسی تحریف کننده (Distorting Proxy)

این نوع پروکسی با تحریف آی‌پی کاربر استفاده کننده و ارائه دادن آی‌پی نامهنر و غیر حقیقی وارد صفحات وب می‌شود. کاربرانی که قصد پنهان کردن برخی اطلاعات خود از وب‌ها را دارند، از پروکسی تحریف کننده استقاده می‌کنند. اما نکته مهم این‌جاست که برخی وب‌ها با قابلیت تشخیص چنین پروکسی‌هایی را دارند.

پروکسی مرکز داده (Data Center Proxy)

این پروکسی از طریق یک دیتا سنتر و توسط شرکتی به کاربر ارائه داده می‌شود و به ارائه دهندگان اینترنت وابسته نیستند. از مزایای پروکسی مرکز داده، می‌توان به سرعت بالا در جمع‌آدری داده و قیمت ارزان اشاره کرد. باید توجه داشته باشید، همانطور که پیش‌تر گفته شد نباید انتظار بالای امنیت و پنهان ماندن آی‌پی را از سرور‌های ارزان داشت.

پروکسی مسکونی (Residential Proxy)

همانطور که از نام این پروکسی پیداست، از آی‌پی سرور‌های فیزیکی استفاده می‌کنند بنابراین امنیت بهتری را تامین می‌کنند در مقابل باید هزینه بیشتری برای تهیه آن پرداخت کنید. همچنین پروکسی مسکونی بیشتر برای کوکی سایت‌ها، مسدود کردن آگهی‌های مشکوک و تبلیغات مناسب هستند.

پروکسی عمومی (Public Proxy)

این نوع از پروکسی‌ها به افراد زیادی خدمات ارائه می‌دهند و رایگان هستند. پروکسی عمومی نیز می‌تواند آی‌پی را تغییر دهد اما نباید از آن انتظار سرعت و امنیت بالا داشت!

پروکسی اشتراکی (Shared Proxy)

این نوع پروکسی به تعدادی کاربر خدمات ارائه می‌دهند و این به ارزان بودنشان کمک می‌کند. همانطور که مشخص است سرور ارزان با چندین کاربر کیفیت بالایی نخواد داشت!

SSL Proxy

SSL proxy مخففsecure sockets layer است. این پروکسی هنگامی که کاربر و سرور هر دو از داده رمزگذاری شده استفاده می‌کنند کاربرد دارد. همچنین این پروکسی برای سازمان‌هایی که نیاز به امنیت بالا در مقابل تهدیدات دارند، کاربردی است. پروتکل ssl تهدیدات را شناسایی و متوقف می‌کند و به وب‌سایت‌ها در سئو نیز کمک می‌کند.

پروکسی چرخشی (Rotating Proxy)

این نوع پروکسی با هر بار اتصال، آی‌پی منحصر به فردی را به کاربر اختصاص می‌دهد. این پروکسی با استفاده متعدد از یک وب‌سایت، اطلاعات کاربر را فاش نمی‌کند اما برخی از انواع عمومی یا اشتراکی آن امنیت کمتری دارند.

Reverse Proxy

این پروکسی برخلاف پروکسی فوروارد، درمقابل سرور قرار می‌گیرند و درخواست‌ها را به سرور ارسال می‌کند. پروکسی پشت برای سایت‌های محبوب و پر بازدید بسیار مفید هستند و پهنای باندشان را پایین نگه می‌دارند. اما دارای معایبی نیز هستند. هنگام نفوذ به سرور‌هایی که از پروکسی پشت استفاده می‌کنند، خطرات بزرگ کل سیستم آن‌ها را تهدید خواهد کرد و نیاز به تامین امنیت از روش‌های دیگر دارند.

انواع پروتکل‌های پروکسی کدام‌اند؟

پروتکل پروکسی‌ها انواع مختلفی دارند که به شرح زیر است:

پروکسی‌ها چگونه کار می‌کنند؟

به زبان ساده شما هنگام استفاده از صفحه وب، درواقع از وب‌سایت‌ درخواست می‌کنید و پس از ورود درخواست شما پذیرفته می‌شود. اما هنگام استفاده از پروکسی که ابتدا گفتیم معنای وکیل یا نماینده دارد، زیرا هر پروکسی آی‌پی مخصوص به خود را دارد و هنگام استفاده از پروکسی، شما درخواست خود را برای پروکسی ارسال می‌کنید و آن از صفحه وب درخواست می‌کند و پاسخ می‌گیرد و سپس پاسخ را به شما تحویل می‌دهد. این فرآیند در اکثر پروکسی‌ها با آی‌پی پروکسی شما انجام می‌شود.

مزایای پروکسی چیست؟

پروکسی‌ها مزایای زیادی دارند که احتمالا با یکی از آن‌ها یعنی تغییر آی‌پی، آشنا هستید؛ اما برای آشنایی با دیگر مزایای پروکسی با ما همراه باشید.

امنیت بالا

یک نمونه از این کاربرد، فایروال است که داده‌های خطرناک را فیلتر و از ورود آن‌ها جلوگیری می‌کنند. پروکسی‌ها به خاطر این مزیت در سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ استفاده فراوانی دارند و این شرکت‌ها اغلب از انواع قوی‌تر و مسلما گران‌تر پروکسی‌ها استفاده می‌کنند. همچنین می‌توان با کمک پروکسی‌ها، دستور و قوانین خاصی را در سرور قرار داد یا با کمک آن از منتشر شدن آدرس دیجیتال خود جلوگیری کنند.

استفاده از مرورگر

یکی از استفاده‌های پروکسی در مرورگر این است که با کمک آن می‌توان از ورود تبلیغات ناخواسته و ورود به آن‌ها جلوگیری کرد. درواقع پروکسی در اینجا مانند بهینه ساز عمل می‌کند و از طریق آن فقط وارد وب‌سایت‌های مورد نیاز خود می‌شوید.

ورود به وب‌سایت‌های خاص

امروزه بسیاری از وب‌سایت‌ها، صفحه خود را برای آی‌پی خاص یک کشور یا گروهی خاص در دسترس می‌گذارند؛ اما با کمک پروکسی و قابلیت تغییر آی‌پی، می‌توانید وارد صفحات خاص شوید.

محدود سازی

هنگامی‌که شرکت‌های بزرگ قصد دارند ورود از کارمندان خود به برخی سایت‌ها جلوگیری کنند یا فقط اجازه دسترسی آن‌ها به برخی صفحات را بدهند، قابلیت شخصی‌سازی پروکسی‌ها به راحتی وارد میدان می‌شود.

افزایش سرعت دسترسی

گاهی هنگام ورود به برخی اپلیکیشن‌ها یا وب‌سایت‌ها با سرعت کم و دسترسی ناچیز مواجه می‌شویم. برای افزایش سرعت و دسترسی باید از پروکسی استفاده کنید؛ پروکسی با تغییر آی‌پی و تغییر پهنای باند، دسترسی شما را به اپلیکیشن یا وب‌سایت تسهیل می‌کند!

ثبت عملکرد

یکی از قابلیت‌های پروکسی‌ها ثبت دقیق اطلاعات و فعالیت کاربران است و شرکت‌ها می‌توانند با کمک پروکسی‌ها، درخواست‌های کاربر و حتی داده‌ها و اطلاعات مربوط به کاربر را ذخیره کنند. این قابلیت برای بررسی عملکرد کارمندان شرکت‌ها و شناسایی و جلوگیری از ورود مهاجمان کاربرد دارد.

معایب پروکسی چیست؟

پروکسی‌ها علاوه بر تمام مزایایی که دارند، معایبی نیز دارند. در ادامه به بررسی این معایب می‌پردازیم.

کاهش امنیت!

یکی از آن‌ها امنیت کمتر است! شاید با دیدن عبارت متضاد درباره امنیت در بخش مزایا هم در معایب پروکسی‌ها تعجب کنید! اما همانگونه که پروکسی‌های قوی و گران‌تر، امنیت بالا را تضمین می‌کنند، پروکسی‌های عمومی و رایگان، می‌تواند امنیت کاربر را به خطر بیاندازد. پروکسی همچنین آی‌پی را تغییر می‌دهد اما فاقد رمزگذاری است. پروکسی‌ها اغلب از پروتکل ssl استفاده می‌کنند که امنیت کافی ندارد. همچنین پروکسی‌ها می‌توانند رمز‌ها را به خاطر بسپارند و برای تامین امنیت در این حالت باید پروکسی را از ارائه دهنده مطمئن تهیه کنید.

مشکل در ورود به شبکه‌های محلی!

با تغییر آی‌پی از طریق پروکسی امکان ورود به برخی وب‌سایت‌ها فراهم می‌شود اما باید توجه داشت که در مقابل هنگام ورود به شبکه‌های محلی ممکن است به مشکل بخورید! برای استفاده از شبکه محلی باید پیکربندی پروکسی مطابق با شبکه تنظیم یا تهیه کنید.

برای انتخاب پروکسی به چه نکاتی توجه کنیم؟

تا اینجا با پروکسی، نحوه کارکرد، مزایا و معایب پروکسی‌ها آشنا شدید. در ادامه چند نکته برای انتخاب پروکسی مطرح شده است که بهتر است به آن‌ها توجه کنید!

به شرایط و نوع پروکسی دقت کنید!

انواع مختلفی از پروکسی وجود دارد که با آن‌ها آشنا شدیم و هرکدام سطوح مختلفی از حفاظت و کاربرد خاصی دارند؛ بنابراین در هنگام انتخاب پروکسی باید به ایم موارد دقت کنید! به عنوان مثال پروکسی شفاف آی‌پی اصلی شما را نمایش می‌دهد و اگر نیاز به تغییر آی‌پی دارید بهتر است از انواع دیگر آن مانند پروکسی ناشناس استفاده کنید.

هر چقدر پول بدهی آش میخوری!

این مثل قدیمی در مورد پروکسی‌ها نیز صدق می‌کند. پروکسی‌های عمومی و رایگان غالبا امنیت و سرعت کمتر دارند و پروکسی‌های رده بالا، پشتیبانی، سرعت و امنیت بالاتری دارند. بنابراین باتوجه به شرایط خود پروکسی را انتخاب کنید! قطعا کار شرکت‌های بزرگ با پروکسی رایگان راه نمی‌افتد و به پروکسی قوی و حتی فیزیکی نیاز دارند!

با قوانین ارائه دهنده سرور آشنا باشید!

هر پروکسی برای تغییر آی‌پی شما قطعا به آی‌پی اصلی شما دسترسی خواهد داشت و هر ارائه دهنده پروکسی، قوانین خاص خود را دارد. اگر حریم خصوصی و امنیت برایتان اهمیت دارد باید به سطح رمزگذاری و قوانین آن توجه کنید!

کلام آخر

در این مقاله خواندیم که پروکسی مانند پلی بین کاربر و ارائه دهنده است و می‌تواند با تغییر آی‌پی کاربر، مجوز ورود کاربر به برخی سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها را می‌دهد. همچنین پروکسی می‌تواند محدودیتی برای کارمندان شرکت ایجاد کند و فعالیت‌ها را رصد کند. همچنین در مقاله با انواع پروکسی و مزایا و معایب آن‌ها آشنا شدیم. چند نکته برای انتخاب پروکسی ارائه شد که حتمی به آن‌ها توجه داشته باشید. امیدواریم مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. با نظرات خود ما را در ارائه بهتر خدمات یاری کنید.